Najbardziej zaawansowane są oszustwa o charakterze karuzelowym, w których występują łącznie elementy uchylania się od zapłaty należnego VAT bądź uzyskania nieuprawnionego zwrotu VAT.
Zgodnie z zasadą neutralności podatku VAT dla przedsiębiorcy, a także z zasadą swobodnego przepływu towarów w Unii Europejskiej, ich dostawa krajowa jest opodatkowana stawką VAT (23, 8,7,5,4,0 %) czy też między krajami UE jest oprocentowana stawką 0% VAT. Stąd największe straty budżetu państwa wynikają z:
- procederu tzw. znikających podatników, zwanych niekiedy też „słupami”, którzy unikają zapłacenia VAT,
- procederu wyłudzania zwrotu VAT w związku z fikcyjnymi dostawami wewnątrzwspólnotowymi (WDT) i eksportem towarów czy usług.
Najbardziej zaawansowane są oszustwa o charakterze karuzelowym, w których występują łącznie elementy uchylania się od zapłaty należnego VAT bądź uzyskania nieuprawnionego zwrotu VAT. Może on być bardzo wysoki, zwłaszcza przy stosunkowo niewielkich nakładach finansowych oszustów, ponieważ do wyłudzenia używany jest towar, który kilka razy jest wywożony z Polski i ponownie do niej wraca (stąd mowa o karuzeli podatkowej, która się kręci, napędzając zysk oszustom).
Poniżej schemat typowej „karuzeli podatkowej”
Źródło: https://www.podatki.gov.pl/vat/bezpieczna-transakcja/wyludzenia/
Warto przyjrzeć się bliżej najczęstszym ogniwom oszustwa karuzelowego:
Spółka wiodąca – zwykle najważniejszy podmiot w oszustwie karuzelowym. Organizuje cały system oszustwa. Posiada kapitał umożliwiający wiarygodne prowadzenie działalności gospodarczej. Prawidłowo prowadzi księgowość. Składa deklaracje podatkowe. Reguluje zobowiązania wobec państwa. Dokonuje dostaw wewnątrzwspólnotowych do znikających podatników.
Znikający podatnik – jego rolą jest wygenerowanie na fakturach podatku VAT. Dokonuje wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru od spółki wiodącej, następnie sprzedaje go na rynku krajowym. Wystawia fakturę z obowiązującym VAT, którego jednak nie odprowadza do budżetu. Można powiedzieć, że przywłaszcza ten VAT. To najczęściej firma słup, która sama nie ma żadnego majątku, jest założona wyłącznie w celu wystawienia faktur i następnie po kilku miesiącach jest likwidowana. Zysk wypracowany przez organizację przestępczą pochodzi z kwot VAT niezapłaconych do budżetu państwa.
Bufor – pośredniczy między znikającym podatnikiem a realizującym zyski. Przeprowadzenie transakcji krajowych pomiędzy buforami ma utrudniać wykrycie procederu, zakłócać kontrole i zacierać powiązania między znikającym podatnikiem, czerpiącym zyski i organizatorem. Tym samym bufor ma uwiarygadniać transakcje. Stąd nierzadko w tej roli – świadomie lub nie – występuje firma znana, o dobrej historii na rynku, mająca u kontrahentów opinię rzetelnej. Co ważne, przedmiotem kontroli KAS jest ustalenie charakteru zachowania bufora w transakcjach handlowych; jego dobra wiara lub jej brak, a także działanie z należytą starannością lub jej brak.
W przypadku wykazania przez KAS w kontroli, braku należytej staranności i dobrej wiary, podatnik kontrolowany zostaje pozbawiony prawa do odliczenia podatku naliczonego VAT, zawartego w fakturach zakupu towarów pochodzących od znikającego podatnika.
Broker – podmiot realizujący zyski, nabywa towar od przedsiębiorstwa buforowego, a następnie sam dokonuje WDT do spółki wiodącej (ewentualnie do podmiotu, który zamykając krąg odsprzeda organizatorowi towar – co oznacza powrót towaru do punktu wyjścia), lub eksportuje towar do kraju trzeciego. W obydwu przypadkach obowiązuje stawka VAT 0%. Broker jest zarejestrowany w tym samym kraju UE co znikający podatnik. Dzięki zastosowaniu VAT 0% może wystąpić o zwrot VAT lub pomniejszyć swoje zobowiązanie podatkowe – podatek należny VAT. Istota oszustwa polega wówczas na wyłudzeniu przez niego podatku VAT, który nie został zapłacony przez znikającego podatnika na początkowym etapie obrotu.
